Ga naar artikel

Spoelen

Bron: brouw-bier.nl - Alles wat de amateur bierbrouwer of bierliefhebber moet weten over het brouwen van bier bierliefhebber moet weten over het brouwen van bier Bier Na het maischen moet het wort (de suikerhoudende vloeistof) gescheiden worden van de graanresten (bostel). Als filtermateriaal dienen de kafdeeltjes van het mout, dat is dan ook de reden dat mout niet te fijn geschroot moet worden. Verder moet de bostel gespoeld worden, om de suikers zoveel mogelijk te verwijderen. De volgende onderdelen zijn hier te vinden:
Voor het filteren bestaan verschillende methoden. De meest gebruikte bij amateur bierbrouwers zal ik hieronder vertellen.

Filteremmer

De nadelen zijn, dat:
  • Het hete wort overgegoten moet worden. Dit is zeker bij een hoeveelheid van 20 liter niet echt een lolletje. Bovendien kan bij het overgieten weer zuurstof in het wort komen.
  • Emmers van 20 liter zijn slecht verkrijgbaar
Een voordeel is:
  • Het is een goedkoop filtreersysteem

Hevelfilter, of wortverzamelpijp

HevelfilterDeze filter bestaat uit een stelsel van koperen waterleidingpijpen, met daarin gleuven van 1 mm. breed, tot halverwege de pijp, gezaagd. Deze pijpen worden met de gleuven naar beneden op de bodem van de maischketel gelegd. Via een gesloten pijp die omhoog loopt tot boven de maischketel kan het gefilterde wort uit de pan geheveld worden. Aan de pijp, die boven de ketel uitsteekt, wordt een lange doorzichtige slang, een aquariumslang, geschoven. Bevestig aan de andere uiteinde van de slang een kraantje. Uit deze slang kan dan de gefiltreerde wort geheveld worden.

Let op

Kijk uit met het aanzuigen. Het wort uit de maischketel kan meer dan 70 °C zijn!!!

De voordelen van dit systeem zijn:
  • De filter kan in de maischketel gezet worden, overgieten is niet noodzakelijk
  • Over het algemeen filtreert dit systeem beter en sneller

De nadelen zijn:

  • Men heeft buiten de maischketel, dus ook nog een aparte (kook)ketel nodig, waarin de gefiltreerde wort in opgevangen wordt.
  • Dit maakt dit systeem dan wat duurder.

Spoelen bostel

Vlak voordat de bostel droog komt te staan, moet er begonnen worden met het spoelen. Met heet water van 80 °C spoel je de bostel uit. Voeg het spoelwater in een aantal keren toe. Zorg er voor dat er steeds een dun laagje vloeistof op de bostel blijft staan tussen de spoelbeurten. Op die manier kan er geen lucht in de bostel komen en voorkomt dit ongewenste oxidatie. Zorg er ook voor dat de slang aan de kraan of hevelfilter op de bodem ligt van de ketel, waarin je de gefiltreerde wort in op vangt.

Benodigdheden

Filteremmer, of worthevelfilter
Ketel, waarin de gefiltreerde wort in opgevangen kan worden. Vaak is dit de ketel waarin het wort gekookt wordt.
Maatbeker, om het eerste gefiltreerde wort in op te vangen.
Plastic plaat, met een diameter van 50% van de diameter van de maischketel of filteremmer
Water van 80 °C

Werkwijze

1 Nadat het maischen beëindigd is, en het beslag een temperatuur gekregen heeft van 78 °C, plaats de hevelfilter, of giet het beslag voorzichtig over in de filteremmer.
2 Leg de plastic plaat op de vloeistof
3 Bij de filteremmer: wacht 15 minuten
4 Tap ongeveer 1 liter wort af.
5 Indien de afgetapte wort nog troebel is, giet deze terug op de plastic plaat, die drijft op de vloeistof.
6 Herhaal de stappen 4 en 5 totdat de afgetapte vloeistof helder is. Bij de hevelfilter is dit ongeveer naar 2 à 3 keer. Bij de filteremmer kan dit langer duren.
7 Laat nu het heldere wort in de kookketel lopen
8 Wanneer het bostel bijna droog staat, wordt een aantal liters water van 80 °C, via de drijvende plastic plaat, over de bostel gegoten gegoten.
9 Herhaal stap 8 totdat de bostel voldoende is uitgewassen.

Hoeveelheid spoelwater

Ik zie vaak de meest complexe berekeningen om de hoeveelheid benodigde spoelwater te bepalen. De meeste van deze berekening gaan ervan uit dat je minimaal de hoeveelheid wort in de kookketel moet krijgen om uiteindelijk op de juiste hoeveelheid bier uit te komen. Het gevolg hiervan is, dat de bieren gemaakt met een kleinere hoeveelheid mout, met veel meer water worden gespoeld, dan de bieren gemaakt met een grotere hoeveelheid mout. Dat terwijl je het eigenlijk andersom zou verwachten, immers bij een kleiner hoeveelheid bostel zul je minder hoeven te spoelen. Bovendien kan met te veel spoelen, ongewenste stoffen uit het bostel worden gespoeld.

Ik gebruik zelf altijd 2 liter per kilo mout.